In verkiezingstijd wordt regelmatig gepleit voor een ‘vergroening’ van de belastingen. Ofwel een verschuiving van belastingen op arbeid, naar belastingen op goederen en diensten die bijvoorbeeld sterk bijdragen aan de uitstoot van broeikasgassen. Vaak eenvoudig samen te vatten met begrippen als vliegtaks, kolentaks en vleestaks!
In de praktijk blijkt dat in Nederland en veel andere landen belastingen op arbeid nog altijd een essentiële inkomstenbron zijn voor overheden.
Onderstaande grafiek van databureau Statista is gebaseerd op een recent belastingrapport van de Oeso. Daaruit blijkt bijvoorbeeld dat in West-Europese landen zoals Frankrijk, Nederland en Italië ongeveer 30 procent van het bruto inkomen bij de fiscus belandt. Dit betreft een combinatie van inkomstenbelasting en premies voor sociale verzekeringen. In Duitsland is de belastingdruk op arbeid zelfs 40 procent.
(Klik voor uitvergroting)
Nederland behoort dus tot de geïndustrialiseerde landen waar de belastingdruk op inkomen relatief hoog is. Maar dat zegt natuurlijk niet alles.
Naast inkomen kan de overheid ook bedrijfswinsten belasten, heffingen invoeren op goederen en diensten, en vermogen fiscaal afromen. Onderstaande interactieve grafiek van de Oeso geeft daarvan een goed overzicht.
In de grafiek zijn belastingbronnen gekoppeld aan het nationaal inkomen per land. Klik op individuele landen voor gedetailleerde informatie.
Te zien is bijvoorbeeld dat Nederland tot de Europese subtop behoort als het gaat om de totale belastingdruk. Die ligt in Nederland op 38,8 procent van het nationaal inkomen. Alleen landen als Denemarken, Frankrijk, België, Zweden, Finland en Italië zitten hoger.
Wat betreft de belastingmix maken belastingen op inkomen en bedrijfswinsten samen 10,6 procent van het nationaal inkomen uit in Nederland. Daarmee scoort Nederland niet bijzonder hoog bij de Oeso-landen.
Wel nemen bijdragen aan sociale verzekeringen (zorg, werkloosheid, AOW) een forse hap uit het nationaal inkomen: met een aandeel van 14,8 procent van het bruto binnenlands product, zit Nederland bij de top 3. Maar daar krijgen we ook weer een hoop voorzieningen voor terug.